Uchyłki jelita grubego to swoisty rodzaj przepukliny ściany jelita pod postacią uwypuklenia błony śluzowej na zewnątrz jelita. Powstają na skutek zagłębienia błony śluzowej w warstwę mięśniową. Uchyłki mogą powstawać w obrębie ściany całego jelita grubego, ale najczęściej w jego końcowej części w odbytnicy.
Najczęstszą przyczyną są zaparcia, a te zwykle powoduje zbyt mała ilość wypijanej w ciągu dnia wody oraz nieprawidłowa dieta uboga w błonnik. Wpływa ona także na osłabienie mięśniówki przewodu pokarmowego (zwiotczenie, utrata elastyczności).
Chorobę tę stwierdza się u około 80% ludzi po 65 roku życia. W wielu przypadkach nie daje ona żadnych dolegliwości przez wiele lat i przez to pacjent może nie wiedzieć o schorzeniu.
Kiedy jednak dochodzi do zalegania treści pokarmowej w uchyłku, może to doprowadzić do procesu gnilnego i namnażania bakterii. Mamy wówczas do czynienia ze stanem zapalnym i mówimy o zapaleniu uchyłków jelita grubego.
Jeśli zauważycie Państwo u siebie takie objawy, przede wszystkim proszę zachować spokój i udać się do najbliższego szpitala – jeśli występuje krwawienie z odbytu lub do swojego lekarza rodzinnego – w przypadku dolegliwości bólowych. Lekarz rodzinny zbada Państwa, wykona stosowne badania z krwi, zleci lub wykona USG jamy brzusznej i włączy leczenie lub skieruje dalej do leczenia specjalistycznego.
Stan zapalny wymaga leczenia, a często też hospitalizacji. Zwykle stosuje się antybiotykoterapię doustną ryfaksyminą (Xifaxan) oraz dietę lekkostrawną z unikaniem pokarmów tłustych, smażonych, wzdymających.
Kiedy jednak stan zapalny jest silny, może dojść do perforacji (przedziurawienia) ściany jelita. Taki stan wymaga już bezwzględnie pobytu w szpitalu. Nie poddająca się leczeniu zachowawczemu choroba może być wskazaniem do operacji. Operacja wiąże się z resekcją chorego fragmentu jelita i często z wytworzeniem czasowej stomii (sztucznego odbytu) na jelicie grubym. Stomia najczęściej jest zamykana po przechorowaniu ostrego stanu zapalnego w ciągu kilku, kilkunastu tygodni od pierwszej operacji.
Aby zapobiec dolegliwościom należy stosować tzw. dietę uchyłkową. Polega ona na tym, że w okresie remisji (braku objawów) trzeba stosować dietę z wysoką zawartością błonnika pokarmowego oraz odpowiednim nawodnieniu. Niedobór płynów przy stosowaniu błonnika może paradoksalnie nasilić zaparcia. W okresie dolegliwości pacjent powinien natychmiast zastosować dietę lekkostrawną, najlepiej kleikową i zgłosić się do lekarza, który oceni stan i wypisze receptę na antybiotyk.
Każdy epizod zapalenia uchyłków już po wyleczeniu wymaga powtórzenia antybiotykoterapii ryfaksyminą po miesiącu od ostatniej antybiotykoterapii.
Najlepszym badaniem diagnostycznym w tej chorobie jest kolonoskopia. Wykonuje się ją w okresie remisji, kiedy nie ma dolegliwości ze strony jelita. Dlaczego? Ponieważ do tego badania jelito należy przygotować, wypijając dużą ilość płynu ze specjalnym lekiem oczyszczającym, a to mogłoby nasilić objawy choroby. Nie wykonuje się kolonoskopii w trakcie trwania dolegliwości, ani w czasie czynnego krwawienia ze względu na brak możliwości przygotowania jelita i kruchość zapalnie zmienionej ściany.
